Οι έκτακτες περιστάσεις (Extraordinary Circumstances) είναι οτιδήποτε μπορεί να διαταράξει μια πτήση και βρίσκεται εκτός του ελέγχου της αεροπορικής εταιρείας. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει, αλλά δεν περιορίζεται σε, τα ακόλουθα:
- Σοβαρές και επικίνδυνες καιρικές συνθήκες, όπως φυσικές καταστροφές, χιονοθύελλες, καταιγίδες πάγου, τυφώνες, ανεμοστρόβιλοι κ.ά.
- Απρόβλεπτες τεχνικές βλάβες, που δεν οφείλονται στην τακτική συντήρηση της εταιρείας.
- Απεργίες υπαλλήλων αεροδρομίου, όπως αυτές του ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας.
- Περιορισμοί ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας, όπως κλείσιμο διαδρόμων προσγείωσης ή άλλα προβλήματα που επηρεάζουν την ασφάλεια των πτήσεων.
- Πρόσκρουση πτηνών ή άλλων ξένων αντικειμένων (Foreign Object Damage – FOD)
- Απείθαρχοι επιβάτες, που μπορεί να προκαλέσουν καθυστερήσεις ή εκτροπή πτήσης.
- Κίνδυνοι πολιτικής αστάθειας και ασφάλειας, που μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο τις πτήσεις και τους επιβάτες.
Με αλλα λόγια, εάν ένα ζήτημα δεν πληροί τις προϋποθέσεις του ΕΚ 261, σημαίνει ότι δεν βρίσκεται στον άμεσο έλεγχο της αεροπορικής εταιρείας και χαρακτηρίζεται ως έκτακτη περίσταση.
Δείτε σχετικό άρθρο για τα δικαιώματα επιβατών σύμφωνα με τον ΕΚ 261 για _μη_ έκτακτες περιστάσεις: https://ftina.eu/2023/12/02/δικαιώματα-επιβατών-αεροπορικών-μετ/
Χρειάζεται οι αεροπορικές εταιρείες να αποδείξουν τις έκτακτες περιστάσεις;
Ναι. Το βάρος της απόδειξης για την ύπαρξη έκτακτων περιστάσεων φέρει η αεροπορική εταιρεία. Διαφορετικά, οποιαδήποτε εταιρεία θα μπορούσε να επικαλεστεί έναν αόριστο «έκτακτο λόγο» και να αρνηθεί αποζημιώσεις.
Αν μια αεροπορική εταιρεία δεν παρουσιάζει επαρκείς αποδείξεις για την έκτακτη περίσταση, ο επιβάτης μπορεί να υποβάλει καταγγελία στις αρμόδιες αρχές πολιτικής αεροπορίας ή να διεκδικήσει αποζημίωση μέσω εξειδικευμένων εταιρειών αποζημιώσεων.
Σημαντικό: Ο επιβάτης πρέπει επίσης να παρέχει τεκμηρίωση όταν υποβάλλει αξίωση αποζημίωσης. Όταν ο επιβάτης υποβάλλει ο αίτημά του αλλά τα στοιχεία και τα έγγραφά που παρουσιάζει είναι ελλιπή, ανακριβή ή έχουν άλλα προβλήματα, η αεροπορική εταιρεία μπορεί να αρνηθεί την αξίωση, ακόμα κι αν έχει την ευθύνη για το πρόβλημα με την πτήση.
Πώς μπορούν οι επιβάτες να ελέγξουν αν όντως υπήρξε έκτακτη περίσταση;
- Αναζήτηση πληροφοριών σε επίσημους μετεωρολογικούς φορείς (π.χ. Metar/TAF reports για τον καιρό).
- Επαλήθευση απεργιών μέσω συνδικαλιστικών οργανώσεων.
- Έλεγχος NOTAMs (Notice to Air Missions) για προβλήματα αεροδρομίου.
- Αναφορά από ανεξάρτητες πηγές (π.χ. FlightRadar24 για μαζικές καθυστερήσεις).
Περιπτώσεις έκτακτων περιστάσεων αναλυτικά
Δυσμενείς καιρικές συνθήκες
Ένας από τους πιο συνηθισμένους λόγους καθυστερήσεων και ακυρώσεων. Ορισμένα παραδείγματα περιλαμβάνουν:
- Έντονη χιονόπτωση, ή παγετός, ή πυκνή ομίχλη που καθιστά αδύνατη την απογείωση ή προσγείωση.
- Ισχυροί άνεμοι και ανεμοστρόβιλοι, που επηρεάζουν την ασφάλεια της πτήσης.
- Καταιγίδες με κεραυνούς, που μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα στα συστήματα του αεροσκάφους.
- Τέφρα από ηφαιστειακή έκρηξη, που μπορεί να προκαλέσει σοβαρές βλάβες στους κινητήρες.
Πότε δεν θεωρούνται έκτακτη περίσταση;
- Όταν η αεροπορική εταιρεία δεν έχει κάνει τις απαραίτητες προετοιμασίες για τις καιρικές συνθήκες που ήταν γνωστές εκ των προτέρων (π.χ. ανεπάρκεια στον αποχιονισμό των αεροσκαφών ή στη διαχείριση του πάγου).
- Όταν άλλες πτήσεις εκτελούνται κανονικά την ίδια χρονική περίοδο και στον ίδιο αεροδιάδρομο, αλλά η συγκεκριμένη πτήση καθυστερεί λόγω εσωτερικών θεμάτων της αεροπορικής εταιρείας.
Τι μπορείτε να κάνετε;
- Ελέγξτε τους μετεωρολογικούς χάρτες του αεροδρομίου αναχώρησης/άφιξης.
- Ζητήστε από την εταιρεία επίσημη δήλωση για την καθυστέρηση ή ακύρωση.
- Ελέγξτε αν άλλες εταιρείες πραγματοποιούν πτήσεις στον ίδιο προορισμό.
Τεχνικές βλάβες
Πότε είναι υπαιτιότητα της αεροπορικής εταιρείας;
- Όταν η βλάβη αφορά κακή συντήρηση ή προβλέψιμη δυσλειτουργία.
- Όταν πρόκειται για απλή βλάβη, που δεν είναι σημαντική για την ασφάλεια του αεροσκάφους (όπως μια καμένη λάμπα στο cockpit ή μια δυσλειτουργία του Wi-Fi), αλλά παρόλα αυτά η πτήση καθυστέρησε ή ακυρώθηκε.
Πότε θεωρείται έκτακτη περίσταση;
- Αν πρόκειται για απρόβλεπτο κατασκευαστικό ελάττωμα.
- Αν υπάρχει σαμποτάζ ή επιζήμια παρέμβαση από εξωτερικούς παράγοντες.
Τι μπορείτε να κάνετε;
Αν η αεροπορική εταιρεία ισχυρίζεται τεχνικό πρόβλημα, ζητήστε επίσημη γραπτή δήλωση και ελέγξτε αν άλλες πτήσεις της ίδιας εταιρείας πετούν κανονικά.
Απεργίες & περιορισμοί εναέριας κυκλοφορίας
Οι απεργίες προσωπικού της αεροπορικής εταιρείας δεν θεωρούνται έκτακτες περιστάσεις.
Αντίθετα, οι απεργίες προσωπικού του αεροδρομίου ή του ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας αποτελούν έκτακτη περίσταση.
Τι μπορείτε να κάνετε;
- Ελέγξτε αν άλλες εταιρείες πραγματοποιούν πτήσεις κανονικά.
- Ζητήστε αποζημίωση αν η απεργία αφορά εργαζομένους της αεροπορικής εταιρείας.
Πρόσκρουση πτηνών ή άλλων ξένων αντικειμένων
Θεωρείται έκτακτη περίσταση γιατί:
- Δεν είναι στον έλεγχο της αεροπορικής εταιρείας.
- Μπορεί να προκαλέσει σοβαρές ζημιές στο αεροσκάφος.
Τι μπορείτε να κάνετε;
- Ελέγξτε αν υπάρχουν επίσημες αναφορές για bird strike.
- Αν η εταιρεία καθυστερεί υπερβολικά την πτήση χωρίς σαφή ενημέρωση, απαιτήστε δωρεάν επαναδρομολόγηση ή επιστροφή χρημάτων.
Απείθαρχοι επιβάτες
Τι μπορεί να συμβεί αν στο αεροπλάνο υπάρχει ένας (ή περισσότεροι) απείθαρχος επιβάτης;
Το προσωπικό καμπίνας θα επέμβει προσπαθώντας να ηρεμήσει την κατάσταση. Τέτοια συμβάντα δεν είναι στον άμεσο έλεγχο της αεροπορικής εταιρείας, άρα θεωρούνται έκτακτες περιστάσεις.
Ανάλογα με το επίπεδο της αναταραχής που δημιουργείται μπορεί να συμβούν τα παρακάτω:
- Καθυστέρηση πτήσεων, επηρεάζοντας τυχόν αναποκρίσεις.
- Ακύρωση πτήσεων
- Έκτακτη προσγείωση
Παρότι ο ΕΚ 261 δεν προβλέπει αποζημίωση στη συγκεκριμένη περίπτωση, οι περισσότερες εταιρείες δίνουν κουπόνια ή άλλες παροχές ως χειρονομία καλής θέλησης.
Τι μπορεί να κάνει ο επιβάτης;
- Καταγράψτε το περιστατικό (αν είναι δυνατόν).
- Ζητήστε επίσημη δήλωση από την εταιρεία για το τι συνέβη.
Συμπέρασμα
Οι επιβάτες έχουν δικαιώματα ακόμα και σε έκτακτες περιστάσεις. Σε κάθε περίπτωση:
- Ελέγξτε τα γεγονότα.
- Ζητήστε γραπτές εξηγήσεις από την εταιρεία.
- Διεκδικήστε αποζημίωση αν και όπου προβλέπεται.
Αν η εταιρεία οφείλει αποζημίωση και την αρνηθεί, μπορείτε να προσφύγετε σε φορείς όπως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Καταναλωτών ή σε εξειδικευμένες εταιρείες διεκδίκησης αποζημιώσεων.
